Kuri uyu wa gatandatu taliki ya 13 Ukuboza I kigali barwiyemezamirimo bo mu bihugu by’ Afurika birimoTanzaniya, Kenya na Afurika y’epfo, bahawe ibihembo mu muhango usoza ku mugaragaro irushanwa rya Africa’s Business Heroes (ABH) Prize Competition, ryabaye ku nshuro ya 7 ribera i Kigali.
Igihembo cya mbere cyegukanywe n’Umunya-Tanzaniya Diana Orembe, washinze sosiyete NovFeed, ikora mu rwego rwa biotechnology. Uyu mushinga ukora intungamubiri zitunganyijwe mu buryo bugezweho zigaburirwa amatungo n’amafi, hagamijwe kugabanya igihombo abahinzi bahuraga na cyo mu kugura ibiryo by’amatungo, no kurengera ibidukikije. Akanama nkemura mpaka kagaragaje ko NovFeed ari umushinga ufite ingaruka nziza ku bukungu bw’abahinzi no ku iterambere rirambye.
Umwanya wa kabiri wegukanywe na Adriaan Kruger wo muri Afurika y’epfo, washinze nuvoteQ, ikigo cy’ikoranabuhanga mu by’ubuzima (healthtech) cyifashisha ibisubizo by’ikoranabuhanga mu koroshya igeragezwa ry’imiti (clinical trials) n’ubushakashatsi mu buvuzi.
Ku mwanya wa gatatu haje Abraham Mbuthia wo muri Kenya, uyobora Uzapoint Technologies, itanga ibikoresho by’ikoranabuhanga bifasha ibigo bito n’ibiciriritse gukura, gucunga neza imirimo yabyo no kongera umusaruro.
Irushanwa rya ABH ritegurwa na Alibaba Philanthropy, riturutse kuwashinze Alibaba, Jack Ma. Muri uyu mwaka, ni bwo ryitabiriwe n’abantu benshi kurusha indi myaka, aho abarenga 32,000 baturutse mu bihugu 54 bya Afurika biyandikishije basaba guhatana.
Nyuma y’ibyiciro bikomeye by’amarushanwa, birimo n’aya kimwe cya kabiri yabereye i Dakar muri Senegal, imishinga 10 yo mu bihugu 7 ni yo yageze ku musozo wabereye i Kigali. Umuhango usoza irushanwa wabanjirijwe n’inama yamaze iminsi ibiri, yari ifite insanganyamatsiko igira iti “Gusobanura ejo hazaza ha Afurika uyu munsi”. Iyi nama yahuje abantu barenga 1,000, barimo ba rwiyemezamirimo, abashoramari n’abayobozi b’inzego zitandukanye, baganira ku iterambere rya Afurika binyuze mu mahugurwa yihariye (masterclasses), ibiganiro mpaka, kumurika imishinga n’amahirwe yo kwagura imikoranire.
U Rwanda rwakiriye iki gikorwa ku nshuro ya gatatu rwikurikiranya, ku bufatanye n’Urwego rw’Igihugu rw’Iterambere (Rwanda Development Board – RDB), bikomeza gushimangira Kigali nk’igicumbi cy’ibikorwa bikomeye by’ubucuruzi n’ishoramari ku mugabane wa Afurika.
Umwanditsi: Mukimbiri Wilson
